توصیه های امین توحیدی دانشجوی رتبه ۲ دکتری درباره مصاحبه دکتری
ایشان کارشناسی و کارشناسی ارشدش را در دانشگاه شریف گذرانده و هم اکنون دانشجوی دکتری دانشگاه امیرکبیر است. او به ۱۶ سوال متداول دانشجوهایی که برای جلسه مصاحبه دکتری آماده می‌شوند، پاسخ داده است.
توصیه‌های کسی که تجربه حضور در چهار جلسه مصاحبه دکتری را داشته و از دانشگاه صنعتی شریف به دانشگاه امیرکبیر رفته حتما برای کسانی که قرار است در این مصاحبه‌ها حاضر شوند، مفید خواهد بود.
۱-فکر می‌کنید دانشجوها قبل از جلسه مصاحبه چه‌کارهایی باید انجام دهند که برای‍شان مفید است؟
قبل از مصاحبه هر چیزی که فکر می‌کنید می‌تواند مفید باشد، تهیه کنید؛ اگر مقاله‌ای نوشته‌اید، کتابی ترجمه کرده‌اید و یا در کارگاه‌های آموزشی شرکت کرده‌اید، مدارک همه این‌ها را تهیه کنید. باید در این جلسه خود را یک فرد پژوهش‌گر نشان دهید. حتی اگر جایی، مثلا در دانشگاه‌های آزاد یا پیام‌نور، تدریس کرده‌اید، مدارک مربوط به آن را در جلسه مصاحبه ارائه کنید. خود من پوشه‌ای تهیه کرده بودم و همه کارهایی را که انجام داده بودم، به تعداد اساتید کپی کرده و همراه داشتم.
کار مهم بعدی این که در سایت دانشگاه‌ها، اسامی اساتید و زمینه کاری آنها را پیدا کنید. اساتیدی که زمینه کاری و پژوهشی مشترکی با شما دارند را شناسایی کنید و رزومه خود را به صورت حضوری یا از طریق ایمیل برای آنها بفرستید.
۲- ملاقات حضوری بهتر است یا ارتباط از طریق ایمیل؟
به صورت حضوری استاد را دیدن، نوعی مصاحبه غیررسمی به‌شمار می‌رود. با استادها صحبت می‌کنید و در صورتی که استاد علاقه‌مند شد، ممکن است بخواهد یک‌جلسه دیگر هم او را ببینید.
۳- ترتیب انتخاب دانشگاه‌ها در ترغیب اساتید برای پذیرش یک دانشجو نقش دارد؟
ترتیب انتخاب من امیرکبیر، صنعتی شریف، خواجه‌نصیر و تهران بود. چون احساس کردم ممکن است اساتید دانشگاه تهران دانشجوهای شریف را نپذیرند، دانشگاه تهران را گذاشتم انتخاب آخر؛ که اتفاقا این کار من به اساتید دانشگاه تهران برخورد. اگر روال انتخاب دانشگاه‌ها، شریف، تهران، امیرکبیر و خواجه‌نصیر یا علم و صنعت، رعایت نشود، به استادها برمی‌خورد. در آن صورت باید دلایل منطقی ارائه کنید. اما اگر روال‌مند انتخاب کنید، ممکن است اساتید خوشحال هم بشوند. مثلا در امیرکبیر به من گفتند چرا تهران را دوم انتخاب نکردی، گفتم چون امیرکبیر ۶ نفر می‌گرفت و تهران ۳ نفر؛ و احتمالا قبولی‌ام در امیرکبیر بیشتر است. یکی از دلایلی که من دانشگاه تهران قبول نشدم همین موضوع بود.
۴- معمولا دانشگاه‌های مختلف برای پذیرش دانشجو از دانشگاه‌های دیگر حساسیت دارند؛ چه‌طور شد شما توانستید از شریف به امیرکبیر بروید؟
این رقابت و حساسیت وجود دارد. ولی استاد راهنمای من در دانشگاه شریف ظرفیت نداشت و اساتید دیگر هم قصدشان این بود که دانشجوهای ارشد خودشان را بگیرند. برای همین شانس قبولی من در شریف ضعیف بود. در مصاحبه دانشگاه امیرکبیر به من گفتند با این رتبه شریف قبول می‌شوم. اما من می‌دانستم که این‌طور نیست و به آنها گفتم که شانس من در شریف و امیرکبیر یکی است.
البته به طور قطع این‌طور نیست که دانشگاه‌ها اصلا دانشجوهای بقیه دانشگاه‌ها را نگیرند. در دانشگاه تهران کمی تعصب وجود دارد، اما در بقیه دانشگاه‌ها این‌طور نیست؛ من هم در خواجه‌نصیر و هم در امیرکبیر قبول شدم فقط در دانشگاه تهران پذیرفته نشدم.
برای اساتید این مهم است که شما کجا درس خوانده‌اید؛ این‌که شما یک دانشگاه معتبر درس خوانده باشید مهم است. مثلا کسی رتبه یک دکتری شده بود، اما ارشدش را در دانشگاه پیام‌نور خوانده بود. او با این‌که بهترین رتبه را آورده بود، اصلا دانشگاه‌های شریف، تهران و امیرکبیر را انتخاب نکرده بود. چون گفته بودند قبول نمی‌شود!
۵- در کدام یک از دانشگاه‌هایی که برای مصاحبه رفتید سوال علمی و درسی پرسیدند؟
در دانشگاه امیرکبیر، شریف و تهران سوال علمی نپرسیدند؛ اما در دانشگاه خواجه‌نصیر سوالات علمیِ سخت پرسیده میشود.
۶- این سوالها مرتبط با پایان‌نامه بود یا موضوع دیگر؟
هم از پایان‌نامه پرسیدند و هم از موضوعهای دیگر. ممکن است بپرسند زمینه کاری شما چیست و سوالات را در همین رابطه طرح کنند. البته جواب دادن به سوالها هم چندان وزنی نداشت و نیازی نیست که حتما به سوالها جواب صحیح داد. من در خواجه‌نصیر جواب خیلی از سوالها را نمی‌دانستم ولی باز هم رتبه‌ام در این دانشگاه یک شد.
۷- سوال زبان هم پرسیده میشود؟
معمولا سوال غیرمستقیم پرسیده میشود، این‌که بگویند جمله‌ای را به انگلیسی بگو، از من که نپرسیدند. ولی ممکن است درصد زبان در کنکور پرسیده شود.
۸- موضوع و نمره پایان‌نامه چقدر وزن دارد؟
در مورد پایان‌نامه حتما در همه دانشگاه‌ها سوال می‌پرسند. نمره معمولا پرسیده میشود اما مهم نیست.
موضوع پایان‌نامه‌ی شما اگر نو و جدید باشد و یا اگر استاد در آن موضوع کار کرده و یا علاقه‌مند است کار کند، موثر است. این‌که شما پایان‌نامه را به نحوی برای اساتید توضیح دهید که خوشایندشان باشد خیلی مهم است.
۹-توصیه‌‌نامه‌ها چقدر تاثیر دارند؟
همه دانشگاه‌ها توصیه‌نامه را می‌خواهند اما حداقل تاثیر را دارد. در هر دانشگاه باید دو توصیه‌نامه، یکی از استاد راهنما و یکی هم از یک استاد دیگر، ارائه دهید.
۱۰- شاغل بودن دانشجو تاثیر منفی دارد؟
معمولا اساتید با شغل تمام‌وقت مشکل دارند. اگر دانشجویی رزومه کاری قوی و تمام‌وقت داشته باشد، ممکن است مورد رضایت اساتید قرار نگیرد. ولی معمولا برای شغل‌های نیمه‌وقت، وضعیت را درک می‌کنند.
۱۱- کدام دانشگاه در رشته عمران اعتبار بیش‌تری دارد؟
از نظر سطح دانشجو مسلما دانشجوهای دانشگاه شریف، اما از نظر سطح استادها، دانشگاه تهران اول است. دانشگاه‌های شریف و امیرکبیر در یک سطح هستند و بعد از آن هم دانشگاه‌های خواجه‌نصیر و علم و صنعت قرار دارند.
۱۲ – اساتید دانشگاه امیرکبیر روش خاصی برای پذیرش دانشجو دارند؟
رشته عمران در دانشگاه امیرکبیر اهمیت خاصی دارد. برای همین تمام اساتید مرتبط در جلسه مصاحبه حضور داشتند. هم‌چنین در این دانشگاه صحبت‌کردن با اساتید قبل از مصاحبه مهم است. برخلاف بعضی دانشگاه‌ها که اساتید بعد از گذشت یک‌سال از دوره دکتری و تمام شدن درس‌ها، دانشجوها را بین خود تقسیم می‌کنند، در دانشگاه امیرکبیر در همان جلسه مصاحبه دانشجوها تقسیم می‌شوند و هر استاد دانشجوهای خودش را انتخاب می‌کند.
برای همین فکر می‌کنم این برای اساتید مهم است که قبل از مصاحبه شما با آنها صحبت کرده یا با ایمیل مرتبط باشید. دوستانی که به علم و صنعت رفته بودند هم می‌گفتند ما به اساتید ایمیل زدیم و بعد استادها تماس گرفتند که بیایید تا در جلسه‌ای با هم صحبت کنیم.
۱۳- از ۶ نفر ظرفیت دانشگاه امیرکبیر چند نفر دانشجوی غیرامیرکبیری پذیرفته شدند؟
از شش نفر، دو نفر از امیرکبیر، یک نفر از شریف، یک نفر از تهران و یک نفر هم از دانشگاه فردوسی مشهد که البته ارشدش را با یکی از اساتید دانشگاه امیرکبیر گذرانده بود، و یک نفر هم از دانشگاه تبریز که فکر می‌کنم رزومه‌ای پژوهشی خوبی داشت، پذیرفته شدند.
۱۴- الان وزن آزمون و مصاحبه برابر شده ؛ این چقدر به نفع دانشجوست؟
به نظر من خیلی سلیقه‌ای عمل میشود. من فکر می‌کردم شریف قبول می‌شوم، ولی به نظرم اساتید شریف سلیقه‌ای من را نپذیرفتند. یعنی این‌قدر نمره را پایین دادند که با این‌که رتبه یک بودم پذیرفته نشدم و کسی را پذیرفتند که رتبه‌اش ۴۸ بود. تنها دلیل پذیرش این دانشجو هم این بود که دانشجوی خود استاد بود. عدالت این است که این وزن برابر شود و فکر می‌کنم امسال شرایط بهتر است.
۱۵- انگیزه دانشجو هم برای اساتید مهم است؟
حتما درباره انگیزه ادامه تحصیل در این مقطع پرسیده میشود. مثلا می‌گویند در حال حاضر که مهندسی پول‌اش از دکتری بیشتر است انگیزه شما برای ورود به دکتری چیست. در جواب این سوال باید درباره علاقه خود به محیط‌های علمی و پژوهشی توضیح دهید.
۱۶- احتمال قبولی دانشجوهایی که در دانشگاه‌های مطرح تهران ارشدشان را نگذرانده‌اند، در خود این دانشگاه‌ها چقدر است؟
توصیه من به دانشجوها این است که سعی کنند دوره دکتری خود را در همان دانشگاهی بگذرانند که ارشدشان را خوانده‌اند. مثلا دانشجویی که در دانشگاه شهید چمران اهواز ارشدش را گذرانده و رتبه دکتری‌اش خوب شده، احتمال قبولی‌اش در دانشگاه‌های مطرح تهران پایین است، پس باید احتمال قبولی‌اش را بسنجد. من دوستانی داشتم که از دانشگاه آزاد بودند و رتبه‌شان هم خوب شده بود، ولی هیچ‌کدام از دانشگاه‌های مطرح قبول‌شان نکردند.
یک توصیه نهایی؟
درست است که دست اساتید در جلسه مصاحبه باز است، ولی آنها هم طبق یک روال باید نمره بدهند؛ پاسخ‌گویی به سوالها، شخصیت علمی دانشجو، شرکت در کارگاه‌ها، توصیه‌نامه و … همه این‌ها نمره دارد. نباید این عوامل را دست کم بگیرید.
