آشنایی با رشته ی مهندسی رباتیک علم آن چه هست را توضیح می دهد ، مهندسی چیزی را که هرگز نبوده خلق می کند . ریاضیات نه علم است و نه مهندسی بلکه ابزار است . فیزیک و شیمی علم است ولی مهندسی نیستند . رباتیک علم نیست بلکه مهندسی است . برای عالم بودن فقط به یک نوع استعداد یا هوش نیاز دارید . اما هوش متفاوتی لازم دارید تا چیزی که نبوده است را خلق کنید . خلق و نوآوری ، هوش و توانایی می خواهد . هوش برای حل مسائل و مشکلات و توانایی نفوذ سخن . رشته مهندسی رباتیک تلفیقی از رشته های مهندسی برق گرایش های الکترونیک و کنترل و رشته ی مهندسی مکانیک گرایش طراحی جامدات و مهندسی کامپیوتر گرایش سخت افزار می باشد ، که مناسب طراحی و ساخت ربات های صنعتی می باشد. چون در ۱۴۰ واحد کارشناسی ارائه می گردد تمام دورس رشته های مذکور درس داده نمی شود . بنابراین نمی توان از یک مهندس رباتیک انتظار داشت به تمامی رشته ها مسلط باشد . هدف این رشته الکترونیکی و هوشمند کردن ماشین های مکانیکی است . در واقع این رشته برای ساخت یک ربات صنعتی که در صنایع و کارخانجات مورد استفاده قرار می گیرد به وجود آمده است و نه برای ساخت ربات های تفریحی وسرگرمی . یک جمله معروف وجود دارد که می گوید : “مهندسی رباتیک ، بهشت ریاضیات است.” یعنی تمام دروس رباتیک بر محور ریاضیات شکل گرفته اند. درس های تدریس شده به دانشجویان به شرح زیر است : دروس عمومی ۲۱ واحد فارسی – زبان خارجه – اندیشه ی اسلامی ۱ – اندیشه ی اسلامی ۲ – آیین زندگی – تفسیر موضوعی قرآن – انقلاب اسلامی – تاریخ اسلام – تربیت بدنی ۱ – تربیت بدنی ۲ – تنظیم جمعیت دروس پایه ۲۲ واحد فیزیک ۱ – فیزیک ۲ – آزمایشگاه فیزیک ۱ – آزمایشگاه فیزیک ۲ – ریاضی ۱ – ریاضی ۲ – معادلات دیفرانسیل – برنامه نویسی – محاسبات عددی دروس اصلی ۶۱ واحد نقشه کشی صنعتی – کارگاه ورق کاری و جوش کاری – کارگاه ماشین ابزار – کارگاه برق – زبان تخصصی – کارآموزی تابستان – الکترومغناطیس – ماشین های الکتریکی AC و DC – آزمایشگاه ماشین – مدار های الکتریکی ۱ – آزمایشگاه مدار های الکتریکی – مدار های الکترونیکی – آزمایشگاه مدار های الکترونیکی – مدار های منطقی – آزمایشگاه مدار های منطقی – ریاضی مهندسی – تجزیه و تحلیل سیستم ها – کنترل خطی – آزمایشگاه کنترل خطی – استاتیک – دینامیک – دینامیک ماشین – مکانیک سیالات – مقاومت مصالح ۱ – مقاومت مصالح ۲ – آزمایشگاه مقاومت مصالح – طراحی اجزاء ۱ – طراحی اجزاء ۲ – پروژه دروس تخصصی ۲۲ واحد رباتیک و اتوماسیون – سنسور های ربات – کنترل ربات – آزمایشگاه ربات – اصول میکروکامپیوتر ها – الکترونیک قدرت و محرکه – ارتعاشات مکانیکی – طراحی مکانیزم دروس اختیاری ۱۳ واحد مدار های الکتریکی ۲ – اندازه گیری الکتریکی – مدار های واسطه – کنترل فازی – کنترل مدرن – شبکه های عصبی – سیستم های محرکه – یاتاقان و روغن کاری – علم مواد – آزمایشگاه ارتعاشات – طراحی ماشین با کامپیوتر دانشگاه های ایران و رشته مهندسی رباتیک در ایران دانشگاه های زیر در مقطع کارشناسی پیوسته رشته مهندسی رباتیک دانشجو می پذیرند * دانشگاه صنعتی شاهرود * دانشگاه صنعتی همدان * موسسه غیر انتفاعی اقبال لاهوری مشهد * دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر * دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر مجلسی * دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان * دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت هفته ملی رباتیک رشته مهندسی رباتیک مورخ ۲۹ اردیبهشت ۱۳۸۱ توسط وزارت علوم و فناوری تصویب و ابلاغ گردید . دانشگاه صنعتی شاهرود اولین دانشگاهی بود که از مهر همان سال در این رشته دانشجو گرفت . از این رو هر ساله در هفته ای که ۲۹ اردیبهشت در آن قرار گرفته است جشنواره ملی رباتیک برگزار می گردد. صنعت و رباتیک امروزه کمتر کارخانه ای را می توان یافت که در آن از ربات استفاده نشود . بازو های رباتیکی که بدون استراحت قطعات و محصولات را از نقطه ای به نقطه ی دیگر جا به جا می کنند . ربات های جوشکار ، ربات های رنگرز ، ربات های بسته بند ، ربات های تراشکار ، ربات های چاپگر ، ربات های کنترل کیفیت ، ربات ها سوراخکار ، ربات های کنترل دما ، ربات های هشدار دهنده ی نشت گاز ، ربات های غربال ، سانتریفوژ های خودکار و … همگی نمونه هایی از ربات ها در کارخانه ها هستند . کارخانه ها برای افزایش سرعت و کیفیت و دقت و هزینه ی پایین تر به سمت رباتیکی کردن تمامی قسمت های کارخانه پیش می روند و در بعضی از قسمت ها که برای انسان خطرناک است مانند جوشکاری و رنگ پاشی و سموم شیمیایی و …. ناچار به استفاده از ربات می شوند . زندگی امروز و رباتیک اگر نگاهی به محیط زندگی خود بیاندازیم می بینیم ربات ها همه جا را فرا گرفته اند ، اما شاید تا به حال به آن توجه نکرده ایم . آسانسور های هوشمند ، چراغ های راهنمایی و رانندگی هوشمند ، ربات های جراح و … همگی ربات هستند . و اگر دقیق تر ببینیم پدافند های موشکی ، هواپیما های بدون سرنشین ، مریخ نورد ها نیز ربات می باشند . آینده ی رباتیک ربات ها هر روز گسترده تر می شوند بزودی ربات های پرستار نظافتچی فوتبالیست آشپز مربی و … به تولید انبوه می رسند قرار است تا سال ۲۰۵۰ دانشمندان تیم فوتبال رباتیک بسازند که با انسان ها بازی کنند و آن ها را شکست دهند . یک روز فرا می رسد که در هر خانه ای یک ربات انسان نما و همه کاره وجود داشته باشد و در صنایع و کشاورزی و … دیگر به انسان نیاز نباشد و انسان در آن فقط تفریح و تولید علم کند . رباتیک و ایران رباتیک در ایران نوپا می باشد و تمامی ربات های مورد نیاز وارداتی می باشد و شرکت های فعال در این زمینه فقط وارد کننده و تعمیر کننده می باشند و متاسفانه هنوز تولید کننده نداریم . هر ساله مسابقات رباتیک بسیاری در ایران به منظور علاقه مند کردن دانشجویان به کار در زمینه ی ربات برگزار می شود وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر رشته ی مهندسی رباتیک در کارشناسی ارشد دارای گرایش های «اتوماسیون» و «سنسور و پردازش سیگنال» و «سیستم های هوشمند» و «ربات های موبایل» و «ربات های فضایی» و «میکرو رباتیک» و «بیورباتیک» و … می باشد . که در ایران متاسفانه هیچ کدام تدیس نمی شود یعنی می توان گفت هیچ دانشگاهی در ایران رشته ی مهندسی رباتیک را در مقطع کارشناسی ارشد ارائه نمی کند . نزدیک ترین رشته به رباتیک ، رشته ی مکاترونیک است که از کنکور برق و مکانیک دانشجو می گیرد . دومین رشته ی نزدیک به رباتیک ، رشته برق کنترل است . که دانشجویان رباتیک مجبور می شوند برای ادامه تحصیل یا به خارج از کشور بروند و یا به یکی از این دو رشته تغییر رشته دهند. بازار کار هم اکنون تعداد زیادی از کارخانه ها برای هوشمند کردن و اتوماسیون خط تولید و تعدادی نیز برای راه اندازی تعمیر و نگهداری از ربات نیازمند نیروی کار هستند سازمان فضایی ، پژوهشکده ها ، سازمان انرژی اتمی ، شرکت نفت ، کارخانه های خودروسازی ، ارتش ، سپاه ، شرکت های وارد کننده و دانشگاه ها ، به دنبال استخدام مهندسین رباتیک می باشند . آیین مهندسی رباتیک من با فروتنی و عنایت پروردگار سوگند می خورم ؛ به عنوان یک مهندس رباتیک ، دانش و مهارت حرفه ای خود را در خدمت پیشبرد و بهبود خوشبختی و سلامت انسان می گذارم ؛ سوگند می خورم و شهادت می دهم ؛ که همه تلاش خود را در این را بکنم ؛ که در هیچ تعهدی مگر شرافتمندانه شرکت نجویم ؛ که بر مرام انسان زندگی کنم و کارم را در بالاترین حد استاندارد حرفه ای انجام دهم ؛ که خدمت را برتر از سود بدانم ، ارج و اعتبار حرفه را بیش از بهره گیری شخصی ، و سلامت جامعه بشری را فرای همه ی جنبه های دیگر بدانم . زیر بخش های مهندسی رباتیک علم رباتیک را می توان به چهار بخش تقسیم کرد که هر کدام نیز به زیر مجموعه هایی تقسیم می شود . ۱. الکترونیک ( مدارات دیجیتال – مدارات آنالوگ و … ) ۲. کنترل ( کنترل دیجیتال – کنترل خطی – کنترل فازی و …. ) ۳. کامپیوتر ( برنامه نویسی – هوش مصنوعی – الگوریتم – شبکه و … ) ۴. مکانیک ( حرکت شناسی – نیرو شناسی – مواد و مقاومت – دینامیک – سیالات – ارتعاشات و … ) یک ربات بدون در نظر گرفتن هر یک از آن ها نمی تواند اقتصادی و ایمن و بهینه باشد . بنابراین برای ساخت بهینه یک ربات باید تمام محدودیت ها و جوانب کار را در نظر بگیریم . طراحی ربات طراحی ، تدوین نقشه ای برای ساخت یک محصول رباتیک به بهترین نحو ممکن می باشد . طراحی بر خلاف علوم محض ، پاسخ منحصر به فرد ندارد و یافتن جواب کاملا مطلق امکان ندارد در طراحی همیشه خطا وجود دارد . محصول نهایی باید کارامد ، وظیفه مند ، ایمن ، اعتماد پذیر ، رقابت پذیر ، قابل ساخت ، با کیفیت ، دقیق ، اقتصادی ، بازدهی زیاد ، سازگار ، چابک ، انعطاف پذیر ، تکرار پذیر ، زمان کار طولانی ، مشتری پسند و همسو با کارگران باشد . محصول باید با هدف حل یکی یا چند مشکل جهانی طراحی شود . در طراحی از ابزار های مختلفی چون نقشه کشی هندسه ریاضیات رایانه و … استفاده می شود . طراحی در واقع یک ابتکار خلاقانه ای می باشد که موجب حل مشکلی یا بهبود وضع موجود می شود
