انسان موجودی اجتماعی است و علاوه بر تعلق به خانواده خود، با انسان‌های دیگر نیز معاشرت دارد، لازم است با ایجاد یک سیستم آموزش و پرورش مطابق با شرایط وی و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند، او را برای ورود به جامعه آماده کرد و مطالب مورد نیاز را به وی آموزش داد تا بتواند زندگی بهتری داشته باشد و بهتر بتواند از موقعیت‌ها و امکاناتی که در اختیار دارد استفاده کند. با توجه به پیشرفت علوم و فناوری، باید روشهای آموزش و تعلیم و تربیت نیز همراه با این تحولات توسعه یابد. نیاز انسان نیز به تعلیم و تربیت مختص زمان و مقطع خاصی از زندگی او نیست و او همواره نیازمند ارتقای‌دانش‌و معلومات خود است.
* گرایش‌ها و ابعاد مختلف این رشته در کارشناسی ارشد
این رشته در کارشناسی ارشد دارای گرایش های برنامه‌ریزی آموزشی، برنامه‌ریزی درسی، تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش(تعلیم و تربیت اسلامی)، مدیریت آموزشی، آموزش بزرگسالان، تحقیقات آموزشی، تکنولوژی آموزشی و مدیریت و برنامه‌ریزی آموزش عالی است.
توضیحی پیرامون هر گرایش
* تکنولوژی آموزشی
تکنولوژی آموزشی عبارتست از آگاهی و مهارتهای علمی که شامل روشهای سیستماتیک طراحی، اجرا و ارزشیابی فرآیند تدریس و یادگیری بر مبنای اهداف مشخص و بر اساس پژوهش در یادگیری و ارتباط انسانی و به کارگیری ترکیبی از منابع انسانی و مادی برای ایجاد یادگیری عمیق و پایدار. این تعریف بر این اصل دلالت می‌کند که برای امر آموزش و پرورش، طراحی سیستماتیک و استفاده ماهرانه و عقلانی از مواد و وسایل آموزشی، شرط اساسی و اولیه است. بنابراین بر خلاف تصور عامه، تکنولوژی آموزشی صرفاً در وسایل و تجهیزات خلاصه نمی‌شود، بلکه یک نگرش تازه و به نوعی فلسفه تعلیم و تربیت است که با استفاده از اصول روانشناسی و بهره‌گیری از علم برنامه‌ریزی آموزشی و طراحی دقیق مبتنی بر هدفهای مشخص و بالاخره با در نظر گرفتن توأم منابع و امکانات انسانی و مادی بهترین روش استفاده از وسایل آموزشی را در جهت تغییر رفتار فراگیران عرضه می‌کند.
* مدیریت و برنامه ریزی آموزش عالی
در طی چندین سال گذشته مدیریت دانش از طریق پیشرفت‌ها و دیدگاه‌های جدید از نسلی به نسل دیگر تغییر یافته است. نظام‌هایی در جهت سنجش دانش، سرمایه ذهنی و دیگر دارایی‌های علمی یک کشور از اهداف اصلی این رشته تحصیلی است. در این راستا استفاده از فن‌آوری‌های مدرن برای انتقال دانش عینی از ابزارهای این رشته تحصیلی است به این معنی که علاوه‌بر خلق دانش به اشاعه و استفاده اطلاعات اهمیت زیاد می دهد. آموزش از راه دور یا دانشگاه مجازی نمونه‌ای از تولیدات این رشته تحصیلی است.
* تحقیقات آموزشی
هدف از تحصیل در این رشته تربیت کارشناسانی است که نتایج تحقیق در تاریخ آموزش و پرورش و الگوها و روشهای تدریس متفاوت در کشورهای گوناگون را نحوه تعلیم و تربیت کودکان در مدارس را وسیله‌ای در راستای تدوین و خلق الگوها و سبک‌های نوین آموزشی در نظام علمی کشور قرار می‌دهد.
* تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش
فلسفه آموزش و پرورش یکی از دانش‌های میان رشته‌ای است که با دو قلمرو فلسفه و آموزش و پرورش در ارتباط است و تحصیل در آن نیز مستلزم اطلاع قبلی از مبانی و مباحث فلسفه از یک سو و دانستن مبانی دانش آموزش و پرورش از سوی دیگر است در ایران تا آغاز دهه ۱۳۴۰، این رشته، دانش مستقلی تلقی نمی‌شد ولی از این دوره به بعد رفته رفته کتاب‌های هر چند متعدد ترجمه و تالیف شد. از یک سو فلسفه آموزش و پرورش عبارت است از آشنایی با نظریات تربیتی موجود در مکتب‌های اصلی و بزرگ فلسفی و از سویی دیگر تربیت انسان را باید هدف و مقصدی باشد که جوامع را بر آن می‌دارد تا به طرح و سازمان بخشیدن سازمان آموزش و پرورش برآیند. به هر کدام از دو سوی امر بنگریم، فلسفه آموزش و پرورش را باید «حکمت تربیت» بنامیم و مقصود از آن راهگشایی خردمندانه در عمل تربیتی است.
* آموزش بزرگسالان
وضعیت آموزش در آغاز قرن بیستم دلیلی است برای اهمیت بیش از پیش این رشته دانشگاهی. ۷۰% جمعیت بالای ۱۵ سال جهان و ۹۰% جمعیت همین گروه سنی در کشورهای جهان سوم به آموزش و پرورش دسترسی ندارند. بیشتر این جمعیت در کشورهای جهان سوم زندگی می‌کنند. از سوی دیگر به دلیل وابستگی روزافزون زندگی به علم و دانش و فناوری و ضرورت همگانی انسان با آن یکی دیگر از ضرورت‌های وجود این رشته دانشگاهی است. از دیگر دلایل علاقه‌مندی کشورها به این رشته تحصیلی می‌توان موارد زیر را نام برد.
۱ـ ضرورت ایجاد فرصت برابر آموزش و پرورش برای همه مردم و در تمام عمر
۲ـ گسترش آموزش غیررسمی به موازات آموزش رسمی
از اهداف اصلی این رشته تحصیلی می‌توان این موارد را نام برد:
۱ـ تدارک یک نظام آموزشی فراگیر برای بازماندگان از تحصیل
۲ـ علاقه‌مندان به بازگشت مجدد به تحصیل در کلیه سطوح
۳ـ پایه‌گذاری جامعه در حال یادگیری
۴ـ مبارزه با بیسوادی روشن است که رسیدن به این اهداف با روشهای سنتی امکان‌پذیر نیست و تغذیه اطلاعاتی این چنین نیازمند فناوری جدید اطلاعات و ارتباطات است.
* مدیریت آموزشی
هدف این گرایش تربیت نیروی انسانی متعهد و کاردان در زمینه مدیریت آموزشی در سطوح مختلف آموزشی در کشور و برآوردن نیازهای آموزشی وزارتخانه‌ها و مراکز و مؤسسات آموزشی و دانشگاهها بر اساس ارزشهای اسلامی و اصول مدیریت است. یک مدیر آموزشی باید از ویژگیهای مختلف همانند قدرت برنامه‌ریزی، روابط انسانی خوب، درک و اجرای اصول صحیح مدیریت آموزشی برخوردار باشد تا بتواند در رابطه با مسائل و مشکلات آموزشی حوزه فعالیت خود قدرت تشخیص و تصمیم‌گیری داشته باشد.
* برنامه‌ریزی آموزشی و برنامه‌ریزی درسی
هدف از ایجاد دوره کارشناسی ارشد برنامه ریزی آموزشی و برنامه ریزی درسی عبارت است از:
۱- تربیت مدرسان متعهد و متخصص که بتوانند در آینده عهده دار تدریس ، تحقیق و تربیت نیروی انسانی لازم در این رشته مهم علمی باشند.
۲- تقویت قدرت تفکر منطقی و انتقادی دانشجویان جهت بررسی و تجزیه و تحلیل برنامه های آموزشی و درسی مدارس کشور.
۳- تربیت افرادی که قادر باشند بررسی تطبیقی روی برنامه ها ، طرح ها و الگوهای متداول و پیشرفته ای که در سایر کشورها با موفقیت طراحی و اجرا شده را انجام داده و پیشنهادات لازم را در جهت تطبیق این طرح ها با برنامه ها با توجه به خصوصیات آموزشی ، عقیدتی ، فرهنگی ، اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی افراد جامعه امروز کشور باشند ، ارائه دهند.
۴- تربیت افراد متخصص در زمینه های برنامه ریزی آموزشی و برنامه ریزی درسی با توجه به ویژگی ها و نیاز های فردی ، فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی جامعه امروز
* زمینه‌های اشتغال
همان‌طور که می‌دانید تنوع گرایش‌های این رشته زیاد است. تمامی فارغ‌التحصیلان گرایش‌های این رشته در مرحله اول جذب آموزش عالی و وزارت آموزش و پرورش می‌شوند. به ویژه گرایش های مدیریت آموزشی و برنامه ریزی درسی و آموزشی از حوزه‌‌هایی است که در این وزراتخانه‌ها کاربرد وسیعی دارند.
